Tin ngành điện

Giải phóng mặt bằng là khâu khó khăn nhất với các dự án truyền tải điện. Đường dây 220kV Phan Thiết-Phú Mỹ 2 chậm tiến độ do vướng giải phóng mặt bằng.

 

Khối lượng thực hiện khởi công, đóng điện còn thấp, (số công trình hoàn thành đạt 56% kế hoạch) đáng lưu ý là các dự án khởi công chỉ đạt 36% kế hoạch. Hầu hết các dự án điện đều thiếu vốn, với trên 40 dự án xây dựng nguồn điện và hàng trăm dự án xây dựng lưới truyền tải”. 

 

Trong bối cảnh hệ thống truyền tải điện 220kV và 500kV tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong đảm bảo điện, đặc biệt là cấp điện miền Nam, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Khi hệ thống truyền tải vẫn chưa đạt tiêu chí n-1 (tức là có dự phòng), việc chậm tiến độ các dự án, công trình truyền tải điện sẽ ảnh hưởng tới việc đảm bảo cung cấp điện, dẫn đến nguy cơ mất an toàn cho hệ thống điện quốc gia.

 

PV đã trao đổi với ông Châu Anh Tuấn - Trưởng ban Quản lý xây dựng - Tổng Công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) về vấn đề này.

 

 

Ông Châu Anh Tuấn: Công tác bồi thường GPMB luôn phức tạp khó khăn vì phải tuân theo đúng các quy định của Nhà nước và của Pháp luật về đất đai, tài sản, hoa màu của người dân và tổ chức đồng thời phải thỏa mãn được sự kỳ vọng của đối tượng bị ảnh hưởng về mức giá bồi thường, hỗ trợ. Trong khi giá bồi thường hỗ trợ do các cơ quan có thẩm quyền của nhà nước ban hành thì người dân lại luôn đòi hỏi phải được đền bù ở mức giá cao nhất có thể. Trong rất nhiều trường hợp nếu kỳ vọng này không được đáp ứng, người dân sẽ tìm cách gây khó khăn, cản trở không cho triển khai dự án. Sự thành công của công tác BT GPMB phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: (i) Sự nhận thức, sự đồng thuận, ủng hộ của mỗi tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng; (ii) Sự quyết liệt vào cuộc giúp đỡ ủng hộ của Chính quyền địa phương; (iii) Công tác quản lý đất đai tại địa phương;…

 

Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia là đơn vị trực thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam được giao nhiệm vụ đầu tư xây dựng các dự án lưới điện truyền tải Việt Nam. Theo kế hoạch 2016, EVNNPT phải khởi công 52 công trình và đóng điện 64 công trình. Tuy nhiên, công tác đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải hiện nay gặp rất nhiều khó khăn khi triển khai thi công do vướng mắc trong công tác bồi thường GPMB. Nhiều công trình lưới điện cấp bách và đồng bộ đảm bảo cấp điện an toàn và ổn định hệ thống điện Quốc gia đang có nguy cơ chậm tiến độ mà nguyên nhân chính là do chưa giải quyết được mặt bằng, hành lang tuyến.

 

 

Ông Châu Anh Tuấn: Theo kế hoạch trong năm 2016 này chúng tôi phải hoàn thành đóng điện 64 công trình, dự án. Nhưng bây giờ đã là giữa tháng 9/2016 rồi, chúng tôi mới đóng điện được 32 công trình, tức là mới được 50% kế hoạch. Có rất nhiều khó khăn dẫn đến chậm tiến độ của các dự án. Cụ thể tại một số dự án như: Đường dây 500/220kV Hiệp Hòa – Đông Anh – Bắc Ninh 2 theo kế hoạch dự án phải hoàn thành đóng điện vào tháng 12/2016. Tuy nhiên, dự án đang có nguy cơ chậm tiến độ không thể hoàn thành theo kế hoạch, do công tác bồi thường GPMB. Theo tiến độ thi công được phê duyệt đến hết tháng 7/2016 phải bàn giao xong các vị trí móng cột nhưng đến nay mới bàn giao được 94/147 vị trí, đó là chưa kể đến nay vẫn chưa thực hiện công tác GPMB phần hành lang tuyến. 

 

ĐD 220kV Hòa Bình – Tây Hà Nội theo kế hoạch dự án phải hoàn thành đóng điện vào tháng 12/2016. Đến nay mới bàn giao được 106/126 vị trí do vướng mắc bồi thường GPMB. Đường dây 220 kV Bảo Thắng - Yên Bái khởi công 8/2014 và có kế hoạch đóng điện T2/2016. Hiện nay công trình đã thi công dựng xong cột trên toàn tuyến, đã và đang kéo được khoảng 99km đường dây, nhưng vẫn còn khoảng 19 km nữa vẫn chưa thể kéo dây do vướng công tác bồi thường giải phóng mặt bằng hành lang tuyến. 

 

Đường dây 220kV Phan Thiết-Phú Mỹ 2 khởi công từ 12/2013 và theo kế hoạch phải đóng điện T3/2016. Hiện nay còn vướng mắc 2 vị trí 188, 189 thuộc địa bàn xã Thắng Hải, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận chưa thi công được. Công tác bồi thường GPMB hành lang tuyến tại dự án còn những vướng mắc. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng phải đến T6/2016 mới đóng điện được đoạn đường dây từ Phan Thiết đến Hàm Tân dài 58,79km. 

 

Việc chậm tiến độ cả dự án làm ảnh hưởng đến mục tiêu truyền tải công suất từ các nhà máy điện Vĩnh Tân 2 và các nguồn điện khác. Với tình hình thực tế trong công tác BT GPMB thì quý 3 năm nay, phải thật quyết liệt mới hoàn thành toàn bộ dự án. Hay như Đoạn đấu nối 220kV số 3 và 110kV số 2 (thuộc dự án điện trạm 500kV Sông Mây ), mặc dù đã đóng điện trạm 500kV Sông Mây từ T6/2013 tuy nhiên đến nay còn vướng mắc 02 vị trí (25, 26) vẫn còn vướng mắc đền bù nên chưa thi công được. 

 

Đường dây 220 kV Cầu Bông-Hóc Môn-Rẽ Bình Tân cũng vậy. Công trình tuy chỉ có qui mô 15,9 km; khởi công từ tháng 2/2014 theo tiến độ phải đóng điện từ năm 2015, nhưng công tác bồi thường giải phóng mặt bằng quá chậm, đến cuối tháng 5/2016, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của UBND thành phố Hồ Chí Minh, các huyện Củ Chi, Bình Tân và Quận 12 mới hoàn thành được các phương án bồi thường, dự kiến sẽ hoàn thành đóng điện trong T9/2016 (chậm 1 năm so với KH đề ra). Đường dây 220 kV Hòa Khánh - Huế cũng trong tình trạng tương tự. Công trình có tiến độ đóng điện được duyệt là tháng 1/2016 nhưng dự kiến đến T9/2016 mới có thể hoàn thành đóng điện do vướng mắc trong công tác bồi thường GPMB ...

 

 

Ông Châu Anh Tuấn: Công tác BT GPMB, đền bù tái định cư phải tuân thủ chặt chẽ các quy định của nhà nước, chỉnh phủ, đặc biệt là Luật Đất đai 2013, Nghị định 43 ngày 15/5/2014 Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật đất đai, Nghị định 44/NĐ-CP ngày 15/5/2014 Quy định về giá đất, Nghị định 47/NĐ-CP ngày 15/05/2014 Quy định về Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Tuy nhiên, quá trình thực hiện còn gặp nhiều khó khăn vướng mắc.

 

Về quản lý đất đai tại địa phương còn bất cập, giải quyết thường kéo dài, báo cáo nhiều cấp xin ý kiến, ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Tranh chấp đất tại địa phương giải quyết không dứt điểm. Có những khu đất kéo dài khiếu nại giữa các hộ dân đến hơn 10 năm vẫn chưa giải quyết xong. Khi dự án triển khai, không xác định được thu hồi của chủ nào. 

 

Về đơn giá bồi thường, hỗ trợ, theo điều 74 của Luật đất đai số 45/2013/QH1 (có hiệu lực từ ngày 01/07/2014): “việc bồi thường được thực hiện bằng cách giao đất có cùng mục đích sử dụng với đất bị thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể, do UBND tỉnh quyết định”. Đây là chủ trương đúng đắn, mang tính nhân văn cao, hợp lòng dân. Tuy nhiên, trên thực tế, khi chuyển nhượng đất đai các bên (mua-bán) chỉ khai để tính thuế, với mức tối đa bằng giá quy định của UBND tỉnh, mức này thường khoảng 40%-50% giá thực tế các bên mua bán (tại các vị trí đất đẹp hay thời điểm sốt đất, mức này có khi chỉ chiếm ở mức 30%).

 

Như vậy, với chủ trương đúng đắn, cơ sở về mặt pháp lý chuẩn mực nhưng ẩn sau nó lại là điều bất thường, nhưng làm như vậy là đúng quy định, thuận tiện cho việc xét duyệt thông qua. Vì vậy, khi triển khai trên thực tế, nó không mang đầy đủ ý nghĩa của giá thay thế/giá cụ thể, các hộ dân rất bức xúc vì giá bồi thường bao giờ cũng thấp hơn giá chuyển nhượng rất nhiều. 

 

Ngoài ra, các địa phương thường xác định giá đất bồi thường theo Phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất (phương pháp tính hệ số k). Cách này mang tính “chủ quan” rất nhiều. Thông thường với k=1 là dễ thông qua nhất và khỏi giải trình cơ sở pháp lý với cấp thẩm định, phê duyệt. Sau khi UBND tỉnh đã duyệt, các khiếu nại được xử lý xoay quanh việc đã áp dụng đúng đơn giá quy định của cấp có thẩm quyền, nên không có cơ sở giải quyết....

 

 

Ông Châu Anh Tuấn: Một số giải pháp khắc phục khó khăn về công tác bồi thường GPMB mà EVNNPT áp dụng như:
 

Xây dựng mối quan hệ chặt chẽ giữa chủ đầu tư với chính quyền địa phương, chủ động phối hợp với các Ban ngành, thông qua HĐĐB để vận động các hộ dân, các tổ chức bị ảnh hưởng ủng hộ dự án.  Thành lập Ban chỉ đạo, Ban tiền phương và cử cán bộ có năng lực, kinh nghiệm thường trực trên tuyến để cùng phối hợp với chính quyền địa phương, HĐBT để lên kế hoạch thực hiện, hướng dẫn các đầu mục công việc cần ưu tiên giải quyết trước để  bàn giao mặt bằng thi công, kịp thời giải quyết được các vướng mắc phát sinh, tạo điều kiện để nhà thầu thi công công trình đảm bảo tiến độ. Tập trung nhân lực để điều hành dự án thi công một cách khoa học và hiệu quả.

Hàng tháng, các Ban QLDA luôn phải có những buổi họp kiểm điểm tiến độ, để đánh giá chính xác các việc làm được, chưa làm được, nguyên nhân cụ thể, các bên bàn bạc tìm ra giải pháp hữu hiệu nhất, với mục tiêu thi công công trình đúng tiến độ, trên cơ sở biện pháp thi công hạn chế đến mức tối đa các thiệt hại của các tổ chức, cá nhân trong khu vực Dự án. Các thiệt hại cho dù là nhỏ nhất, các Ban QLDA cũng báo cáo, kiến nghị để xuất với địa phương để giải quyết thấu tình, đạt lý cho từng cá nhân, hộ gia đình, theo đúng chính sách, quy định về bồi thường giải phóng mặt bằng của UBND tỉnh. Phối hợp với HĐĐB, Trung tâm phát triển quỹ đất các quận/huyện để thành lập Tổ công tác đặc biệt hỗ trợ thi công, giải thích các chính sách đền bù của địa phương, vừa vận động nhân dân sớm đồng thuận với PAĐB được duyệt.

Trong những trường hợp cần thiết sẽ hỗ trợ lực lượng để đơn vị thi công đào móng, dựng cột, kéo dây đúng tiến độ. Các Ban QLDA cùng với đơn vị thi công tham gia cùng các tổ chức đoàn thể các cấp huyện, xã: UBMTTQVN, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên... phối hợp với Trung tâm quỹ đất, UBND các xã đến từng hộ gia đình để giải thích, vận động bà con hiểu và chấp hành chính sách của Nhà nước, cũng như lắng nghe tâm tư nguyện vọng của từng nhà, từng hộ để có đề xuất cấp trên giải quyết kịp thời.

Đối với những vị trí rất khó khăn, hộ dân đề nghị bồi thường theo yêu cầu chủ quan của gia đình (giá tự đặt ra), không tuân thủ theo bất kỳ một cơ sở pháp lý hay hướng dẫn cụ thể nào, sau nhiều lần vận động vẫn không có kết quả, UBND huyện phải áp dụng các biện pháp hành chính để thi công theo quy định của Nhà nước. Tuy nhiên, Các Ban QLDA, Trung tâm quỹ đất huyện và UBND xã liên quan vẫn cần ngày đêm bám sát, giải thích cặn kẽ nhiều lần cho từng thành viên trong gia đình, phải gặp gỡ, vận động hơn nhiều lần để đạt được kết quả mong muốn.

Thường xuyên báo cáo kịp thời những vướng mắc khó khăn cho EVN để có sự chỉ đạo và hỗ trợ làm việc với lãnh đạo UBND các tỉnh để có sự chỉ đạo giải quyết. Một số trường hợp đặc biệt, báo cáo EVN đề xuất báo cáo Bộ công thương, Chính phủ có công điện/văn bản chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ chủ đầu tư trong việc bồi thường GPMB. Chủ động phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí, các cơ quan phụ trách công tác tuyên truyền tại địa phương để cung cấp các thông tin tổng thể tình hình thi công dự án, các chủ trương chính sách liên quan đến công tác bồi thường GPMB nhằm tạo sự nhìn nhận khách quan về công tác này, từ đó ủng hộ và hỗ trợ cho chủ đầu tư cũng như chính quyền địa phương chuyển tải được các nội dung cụ thể đến từng người dân trong vùng dự án, tạo sự đồng thuận trong nhân dân.

 

 

Ông Châu Anh Tuấn: Để giải quyết tốt công tác bồi thường GPMB của EVNNPT, theo tôi cần có những giải pháp sau:

 

Từ khi Dự án được duyệt, Các Ban QLDA  cần phải phối hợp với đơn vị tư vấn triển khai thông báo quy hoạch để gắn liền trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc quản lý tuyến đã được thỏa thuận trong giai đoạn cắm mốc, tránh tình trạng xây dựng nhà cửa trong vùng dự án để trục lợi, mời chính quyền tham gia để quay phim, chụp hình hiện trạng trong phạm vi dự án để làm cơ sở cho việc bồi thường GPMB sau.

 

Làm việc với UBND các tỉnh có đường dây đi qua để đăng ký cho lãnh đạo EVN họp với lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố để chỉ đạo UBND các địa phương thực hiện một số nội dung liên quan để đẩy nhanh công tác GPMB, thi công dự án. 

 

Thành lập các Ban chỉ đạo, Ban tiền phương gồm Lãnh đạo Các Ban QLDA, các cán bộ có năng lực, kinh nghiệm của các Phòng liên quan, thường trực trên tuyến để bám sát chính quyền địa phương, HĐBT, kịp thời giải quyết được các vướng mắc phát sinh, tạo điều kiện để nhà thầu thi công công trình đảm bảo tiến độ, không để vướng mắc ảnh hưởng đến kế hoạch thi công của nhà thầu. Ban tiền phương cũng như cán bộ đền bù phải đi sâu sát tìm hiểu phong tục tập quán của từng địa phương, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của từng hộ dân để có biện pháp vận động giải thích cụ thể đến từng hộ dân.

 

Các Ban QLDA tranh thủ gặp gỡ trao đổi, giao lưu, vận động thuyết phục nhân dân trong những thời gian nghỉ ngơi, rãnh rỗi như buổi trưa, tối hoặc những ngày nghỉ để hộ dân có thời gian suy nghĩ nghiên cứu lại chính sách bồi thường đưa ra ý kiến tích cực hơn. 

 

Thường xuyên bám sát, gặp gỡ, làm việc, báo cáo chính quyền cơ sở như thôn, ấp, UBND các xã, quận/huyện có dự án đi qua để tăng cường mối quan hệ và chủ động hơn trong việc phối hợp giải quyết các vướng mắc phát sinh, thành lập Tổ công tác (gồm chính quyền, ban ngành, đoàn thể…) thường trực xử lý các vướng mắc trong suốt quá trình nhà thầu thi công kéo dây.

 

Chủ động theo dõi chỉ đạo, hỗ trợ cho các nhà thầu trong việc bồi thường phục vụ thi công và đề xuất biện pháp xử lý phù hợp với tình hình thực tế trên tuyến. Phối hợp với tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công để xử lý những vị trí móng đặt chưa phù hợp (đặt trên đường đi, mương thoát nước,…) hoặc khó khăn về bồi thường. 

 

Lãnh đạo BanQLDA, Lãnh đạo Phòng phải thường xuyên bám sát công trường, quan tâm chỉ đạo và xử lý kịp thời những vướng mắc, không để kéo dài. 

 

Phối hợp tốt với các cơ quan thông tấn, báo chí, các cơ quan phụ trách công tác tuyên truyền tại địa phương để cung cấp các thông tin tổng thể dự án, các chủ trương chính sách liên quan đến công tác bồi thường GPMB ngay từ những ngày đầu triển khai dự án nhằm tạo sự nhìn nhận khách quan về công tác này, từ đó ủng hộ và hỗ trợ cho chủ đầu tư cũng như chính quyền địa phương chuyển tải được các nội dung cụ thể đến từng người dân trong vùng dự án, tạo sự đồng thuận trong nhân dân. 
 

Kịp thời báo cáo đề xuất EVN các vướng mắc để EVN báo cáo với Bộ công thương, Chính phủ có công điện/văn bản chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ chủ đầu tư trong việc bồi thường GPMB.

 

Chúng tôi cũng có một số đề xuất kiến nghị với Nhà nước xem xét mức hỗ trợ đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất bị hạn chế khả năng sử dụng trong hành lang tuyến tại Nghị định 14/2014/NĐ-CP. 

 

Bổ sung vào các quy định của Nhà nước hoặc có các biện pháp chế tài khi thực hiện công tác đền bù phục vụ thi công. Đây là dạng đặc thù, không nằm trong các quy định của Chính phủ, địa phương, việc đền bù không thu hồi đất và thực hiện theo biện pháp tổ chức thi công được Chủ đầu tư phê duyệt. Vì vậy, gây khó khăn cho Nhà thầu trong quá trình thi công và ảnh hưởng đến công tác điều hành tiến độ chung của dự án. 

 

Ưu tiên, tạo điều kiện đơn giản hóa thủ tục công tác quy hoạch sử dụng đất cho các công trình lưới điện; đồng thời quan tâm tạo quỹ đất, đẩy nhanh công tác thẩm tra, phê duyệt quy hoạch sử dụng đất hàng năm của các tỉnh và sớm cho phép việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa, đất rừng đối với các dự án lưới điện trong Quy hoạch điện VII.

 

Giao nhiệm vụ trực tiếp cho Chủ tịch UBND các tỉnh/thành phố: (i) Chịu trách nhiệm khi để xảy ra chậm tiến độ GPMB các dự án lưới điện trong Quy hoạch điện VII; (ii) Chỉ đạo UBND cấp quận/huyện, xã/phường kịp thời chấn chỉnh, nâng cao trách nhiệm trong công tác quản lý đất đai tại địa phương, tránh trường hợp dân tự ý xây dựng trong mặt bằng TBA, tuyến đường dây được UBND tỉnh/thành phố chấp thuận địa điểm, hướng tuyến gây khó khăn trong công tác GPMB, làm thất thoát ngân sách nhà nước đồng thời làm ảnh hưởng nhiều đến tiến độ công tác giải phóng mặt bằng.

 

Có hướng dẫn cụ thể về: Tiêu chí nhà, công trình không thể cải tạo được, phải di dời; Cách thức cải tạo nhà để tồn tại trong hành lang điện; Khi chi phí cải tạo lớn hơn chi phí di dời thì như thế nào? Có bắt buộc việc nhà đã thỏa mãn các điều kiện an tòan điện theo Nghị định không được di dời ra khỏi hành lang điện có cấp điện áp dến 220kV, để có cơ sở trả lời cho các địa phương khi triển khai; Chủ đầu tư có phải bồi thường diện tích rừng (rừng phòng hộ, rừng tự nhiên) sau khi chủ đầu tư nộp tiền trồng rừng vào quỹ bảo vệ và phát triển rừng theo quy định.

 

Có hướng dẫn cụ thể để xử lý việc chi trả tiền cho các thửa đất bị ảnh hưởng bởi dự án, để phục vụ công tác quyết toán dự án hoàn thành: Chưa tìm ra chủ; Giấy chứng nhận QSD đất đang cầm cố tại Ngân hàng hay trong dân; Tranh chấp; Đang khiếu nại. 

 

Xem xét đẩy nhanh công nghệ khảo sát bằng phương pháp 3D nhằm có cơ sở làm việc với địa phương công bố hiện trạng mặt bằng tuyến dự án.